چرا شهید مطهری؟! (1. مسأله سنجی شهید مطهری)
چرا شهید مطهری؟! (1. مسأله سنجی شهید مطهری)
یکی از مواردی که شهید مطهری را نسبت به دیگران متمایز و برتر میکند، مسألهسنجی ایشان است. آن طور که از کارهای ایشان برمیآید، ایشان بدون توجه به اظهارنظرهای دیگران و بدون توجه به رد و قبولها، کاری را که تکلیف خود میدیدند، انجام میدادند تا مسألهای که در جامعه هست، حل شود. همین امر هم باعث شد از دیگران متمایز شوند و بعد از سالها، آثار ایشان نه تنها کهنه نشود، بلکه در میان جوانان طرفداران بیشتری پیدا کند و روز به روز به نورافشانی و هدایتگری آن افزوده شود.
نکتهای که شهید مطهری را در میان همهی متفکران دوران برجسته کرده است، چیست؟ چرا از میان این همه افراد تاثیرگذار و نظریهپرداز دوران حاضر، که قبل و پس از انقلاب جریانسازی کردهاند، تاکیدی خاص بر روی شهید مطهری وجود دارد؟
شهید مطهری از آن رو که با جوانان و دانشجویان در ارتباط بودند، مسائل رایج در میان آنان را به خوبی میشناختند و همواره سعی داشتند مشکلاتی را که باعث ایجاد سوال و حتی گمراهی در میان آنان میشود، شناسایی کنند و به آنها پاسخ دهند.
از این رو در دهههای چهل و پنجاه، که جو دانشگاههای کشور به شدت آلوده بود و افکار مارکسیستی و ضد دینی به سرعت گسترش پیدا میکرد و دامنگیر جوانانی میشد که به دانشگاهها راه پیدا میکردند، امثال آن شهید بزرگوار از پناهگاههای عمدهی جوانان مذهبی بود. پاسخهای استدلالی و محکم ایشان به مسائل روز، باعث میشد جوانان در مقابل سیل شبهاتی که از طرف اکثریت ضد دین دانشگاهها مطرح میشد مقاومت کنند و سنگر خود را از دست ندهند.
چیزی که باعث میشد شهید مطهری بتوانند چنین پایه و پشتوانهی محکمی برای جوانان ایجاد کنند، مسألهسنجی و درک درست ایشان از نیازهای آنان بود. اگر در آثار و گفتارهای شهید مطهری دقت کنیم، متوجه خواهیم شد، موضوعات گستردهای وجود دارد که ایشان در آن اظهارنظر کردهاند. حوزههای نظریهپردازی و تاثیرگذاری شهید مطهری، از تاریخ تا اقتصاد را فرا میگیرد. که یکی از عوامل این گستردگی را، طیف گستردهی مطالب و شبهاتی دانست که در جامعه مطرح بوده است.
توجه به مسائل جامعه، حتی آن جا که آن شهید بزرگوار قصد مطرح کردن مسائل فلسفی را داشتند، مشهود است. نمونهی این تلاش آن بزرگوار را میتوان سلسله جلساتی دانست که در شرح کتاب اسفار اربعهی صدرالمتالهین بیان کردند. هر چند مطالب این کتاب فلسفی، شاید در سطحی باشد که مطرح کردن مباحث آن برای عوام جامعه ناممکن باشد، ولی شهید مطهری با نگاه عمیقی که به مسائل جامعه داشتند، برای جلسات خود بحث «حرکت و زمان» را در نظر گرفتند، با علم به این که این مبحث میتواند پاسخگوی خلأهای موجود در میان جوانان در پاسخگویی به مسائل و مشکلاتی باشد که مادیگرایی ایجاد میکند. در جای دیگر، برای استحکام قدرت اعتقادی جوانان، شرحی بر کتاب «اصول فلسفه و روش رئالیست» نوشتند تا در مقابل شبهات مادیگرایان و ایدهآلیستها، توان مقاومت داشته باشند و در جای دیگر، برای گردآوری دورهای کامل از اصول عقاید برای همگان، مجموعهی «آشنایی با جهانبینی اسلامی» را نگاشتند و به بهترین و کوتاه ترین وجه، آن را در جامعه عرضه کردند.
شهید مطهری، آن جا که هجوم تاریخنویسان را به اسلام دیدند، با شهامت وارد عرصهی تاریخ شدند و کتابی مانند «خدمات مقابل اسلام و ایران» را نوشتند تا در مقابل شبهات مطرح شده بر ضد اسلام پاسخ ارائه دهند و اذهان مردم را از شبهات برهانند. در جای دیگر، وقتی در جامعه، بحث بانک و بیمه و احکام شرعی آن مطرح میشود، ایشان وارد صحنه میشوند و در این مورد نیز اظهارنظر میکنند. حتی وقتی فقدان کتاب داستان را برای کودکان حس میکنند، وارد داستان نویسی نیز میشوند و «داستان راستان» را به رشتهی تحریر درمیآورند تا داستانهای ناب و آموزنده از زندگی بزرگان و ائمه در اختیار کودکان قرار گیرد. مهارت و خوشذوقی ایشان در انتخاب داستانها و نوشتن آنها برای کودکان و نوجوانان، به حدی است که از طرف یونسکو، ایشان و کتابشان مورد تقدیر قرار گرفتند. ایشان در ابتدای کتاب، مقدمهای نوشتهاند و در آن به نظر برخی افراد اشاره کردهاند که کتاب داستان نوشتن برای کودکان را برای مقام علمی ایشان نامطلوب میدانستند و ایشان را به نوشتن، در دیگر موضوعات فرامیخواندند، ولی ایشان بیتوجه به این صحبتها، به آن کاری دست زدند که مسأله و مشکل جامعه میدیدند.
یکی از مواردی که شهید مطهری را نسبت به دیگران متمایز و برتر میکند، مسألهسنجی ایشان است. آن طور که از کارهای ایشان برمیآید، ایشان بدون توجه به اظهارنظرهای دیگران و بدون توجه به رد و قبولها، کاری را که تکلیف خود میدیدند، انجام میدادند تا مسألهای که در جامعه هست، حل شود. همین امر هم باعث شد از دیگران متمایز شوند و بعد از سالها، آثار ایشان نه تنها کهنه نشود، بلکه در میان جوانان طرفداران بیشتری پیدا کند و روز به روز به نورافشانی و هدایتگری آن افزوده شود.
رهبر انقلاب اسلامی در پیامی به همایش جهانی اندیشه مطهر با تاکید بر لزوم بررسی راههای تداوم جریان عمیق و اصیل اندیشه شهید مطهری فرمودند: ما نمی توانیم در شهید مطهری متوقف شویم.
حضرت آیت الله خامنه ای در پیامی به این همایش که توسط دکتر حداد عادل قرائت شد با اشاره به جهاد هوشمندانه، عمیق و متقن علمی استاد شهید مرتضی مطهری در مقابل تفکرات وارداتی غربی و شرقی و معرفی اسلام صحیح تاکید کردند: یکی از مسایلی که باید در این گردهمایی مورد توجه قرار گیرد، بررسی راههای تداوم حرکت عمیق و اصیل شهید مطهری برای برآورده کردن نیازهای فکری جدید و ورود به عرصه چالش با افکار وارداتی و نقادی علمی این افکار است .
متن پیام مقام معظم رهبری به این شرح است :
بسم الله الرحمن الرحیم
در ابتدا از همه مسوولان و دست اندرکاران برگزاری این کنگره و از حضور همه علما، اساتید، محققان بویژه مهمانان خارجی که برای شرکت در این اجلاس از کشورهای مختلف به جمهوری اسلامی ایران تشریف آورده اند صمیمانه تشکر می کنم. بررسی اندیشه ها و آراء شهید آیت الله مطهری و تاثیر آن در شکل گیری مبانی فکری انقلاب اسلامی و تجلیل از شخصیت کم نظیر ایشان، هم مورد نیاز جوامع اسلامی و هم ادای بخشی از وظیفه حق شناسی نسبت به اندیشمندان و فرزانگان انقلاب اسلامی است .
به نظر می رسد محور اصلی در این گردهمایی باید تبیین شخصیت فکری و هویت روشنفکری شهید مطهری و نقش آن در جریان فکری و روشنفکری اسلامی معاصر باشد. درباره هویت فکری و روشنفکری شهید مطهری تاکنون تعریف جامعی ارایه نشده است .
ایشان با قوت فکری و اندیشه صائب خود در دهه های 50 - 1340 وارد میدان هایی شد که تا آن زمان هیچکس در زمینه مسائل اسلامی وارد آن نشده بود و با تفکرات وارداتی غربی و شرقی به چالش علمی عمیق، وسیع و تمام نشدنی پرداخت و در جبهه مقابله با مارکسیسم و تفکرات غربی و لیبرالیسم دست به یک جهاد هوشمندانه زد و با توان علمی و ایمان راسخ و اعتماد به نفس، موفقیت های بزرگی بدست آورد و با قدرت اجتهاد و انصاف و ادب علمی، روشی متقن و بدور از تحجر و التقاط برای معرفی اسلامی و مقابله با کج اندیشی و انحراف ایجاد کرد و پایه های افکار مورد نیاز جامعه اسلامی و انقلابی را تاسیس نمود و نقش موثری بر جریان فکری اسلامی و شکل گیری نظام اسلامی بر جای گذاشت و بصورت سنگری امن برای جوانان طالب و علاقه مند فکر اسلامی در حوزه ها و دانشگاهها درآمد تا بتوانند زیر سایه این تفکر عمیق و مستحکم دین خود را حفظ کنند و دست آوردهای نوین فکری داشته باشند و از آن دفاع نمایند .
محور دیگری که پیشنهاد می کنم در این گردهمایی به آن توجه شود بررسی راههای تداوم این جریان عمیق و اصیل است. ما نمی توانیم در شهید مطهری متوقف شویم. هر چند پس از گذشت 25 سال از شهادت این مرد بزرگ ، کتابهای او جزو جذاب ترین و پرفروش ترین کتابها برای نسلهای جویای فکر متین و منطقی اسلام است و ما در حال حاضر بدیلی برای مجموعه کتابهای شهید مطهری نداریم ولی نیازهای فکری روز به روز و نو به نو می شود و جریان ورود به چالش با افکار وارداتی و نقادی علمی و تفکیک صحیح از سقیم آن، از وظایف مهمی است که باید ادامه پیدا کند. و ما در دهه های آینده به مطهری ها نیاز مبرم داریم .
فکر اسلامی بویژه پس از انقلاب اسلامی مورد چالش جدی قرار گرفته و این روند ادامه خواهد یافت . ما باید خود را آماده کنیم و با توجه به سرمایه های عظیم فکری و فرهنگی ای که در اختیار ما است اگر از همه امکانات خوب استفاده کنیم در این مصاف پیروز خواهیم شد .
خوشبختانه در حوزه های علمیه و دانشگاهها، فضلا، علما، دانشمندان و افراد صالح و شایسته از نظر علمی و فکری وجود دارند و باید حضور خود را در این میدانها گسترش دهند و با امواج تبلیغاتی و شبهات جدید مقابله کنند و وظیفه خود را نسبت به اسلام ادا نمایند .
امیدوارم خداوند متعال همه شما را موفق بدارد و این گردهمایی بتواند زمینه های شناخت بیشتر اندیشه های شهید مطهری و راههای تداوم آنرا برای نسلهای آینده فراهم سازد .
http://www.nasimemotahar.com/modules.php?name=News&file=article&sid=60&mode=thread&order=0&thold=0